Jak działa uzależnienie od hazardu? Wielu ludzi lubi od czasu do czasu zagrać w grę. Ryzyko w grze daje graczom trochę dreszczyku emocji, nieważne czy są to zakłady na sport, takie jak wyścigi, czy gra w pokera z kilkoma przyjaciółmi. Jednak podobnie jak w przypadku wielu substancji i doświadczeń, które sprawiają, że czujemy się dobrze – takich jak jedzenie, zakupy czy picie alkoholu – przesada może sprawić, że to, co powinno być okazjonalnym źródłem przyjemności, stanie się psychologicznym uzależnieniem. Odwyk hazardowy może wówczas okazać się niezbędny.
Terapia uzależnień od hazardu
Mózg zostaje uwarunkowany tak, aby chcieć więcej i więcej, aby wyzwolić swój system nagrody, do tego stopnia, że jego mentalne okablowanie jest znacznie zmienione, a przywrócenie go do normalności wymaga tygodni, miesięcy, a może nawet lat. Kiedy osoba osiągnie ten etap, hazard jest już czymś więcej niż tylko problemem, który zbyt szybko przepala portfel: stał się uzależnieniem. I dopiero niedawno, w świecie nauki, zaczęliśmy uznawać nadmierny hazard za takie uzależnienie. Nadmierny hazard może powodować drastyczne zmiany w sposobie, w jaki mózg wysyła wiadomości chemiczne, a hazardziści często mają genetyczne lub psychologiczne predyspozycje, które czynią ich podatnymi na nadmierny hazard. Te czynniki mogą zapoczątkować spiralę uzależnienia danej osoby. Leczenie uzależnień od hazardu pokazuje skalę problemu. Miliony hazardzistów zgłosiło się już na terapię, a ile jest uzależnionych którzy wciąż nie chcą otrzymać pomocy.
Odwyk od hazardu – działanie mózgu
Aby zrozumieć uzależnienie od hazardu, musisz wiedzieć trochę o tym, jak mózg naturalnie pracuje, kiedy angażujemy się w przyjemne działania. Nasz mózg posiada serię obwodów zwanych układem nagrody. Są one połączone z różnymi regionami mózgu, w szczególności z ośrodkami przyjemności i motywacji. Nagradzające doświadczenia – takie jak otrzymanie komplementu, wykonanie zadania czy wygrana w grze – powodują, że nasz mózg wysyła sygnały za pośrednictwem neuroprzekaźników: chemicznych posłańców, którzy pobudzają lub przygnębiają neurony w mózgu. Najważniejszym neuroprzekaźnikiem w układzie nagrody jest dopamina. Kiedy stymulujące, przyjemne czynności wyzwalają wystarczającą ilość dopaminy, doświadczamy euforii i przyjemności oraz czujemy się zmotywowani (zwłaszcza do ponownego wykonania tej samej czynności). Kiedy zażywamy narkotyki, wywołują one haj poprzez zwiększenie uwalniania dopaminy w układzie nagrody nawet do 10 razy więcej niż ilość, którą wytworzyłyby naturalne doświadczenia związane z nagrodą. Dzieje się tak również w przypadku hazardu. Badania nad wpływem hazardu na mózg sugerują, że aktywuje on mózgowy układ nagrody w podobny sposób jak narkotyki: poprzez uwalnianie większej ilości dopaminy. To jest powód, dla którego ludzie są początkowo przyciągani do hazardu: Jest to wysoce satysfakcjonujące doświadczenie. Ośrodek leczenia hazardu kojarzy się uzależnionym z poczuciem bezsensu, tym samym widoczne są wśród uzależnionych negatywne myśli na temat terapii.
Terapia uzależnień od hazardu
Większość ludzi po rozegraniu kilku rund w pokera lub wrzuceniu kilkudziesięciu monet do automatu do gry po prostu odchodzi, ciesząc się zabawą, póki trwa. Inni tego nie potrafią: mianowicie ci, którzy w końcu uzależniają się od hazardu. A dlaczego? Niedoaktywny układ nagrody w mózgu oznacza, że dana osoba nie doświadcza tego samego poziomu euforii i przyjemności z naturalnie nagradzających doświadczeń, co przeciętny człowiek. Dlatego osoby te są przyciągane do działań, które stymulują ścieżki nagrody bardziej niż zwykle; takich, które są wystarczające do odczuwania satysfakcjonującego poziomu euforii i przyjemności – na przykład haju, który wywołuje branie narkotyków lub hazard. Kora przedczołowa jest obszarem naszego mózgu zaangażowanym w podejmowanie decyzji, kontrolę impulsów i kontrolę poznawczą. Badania wykazały, że problemowi hazardziści i narkomani mają niższą aktywację kory przedczołowej niż przeciętna osoba.
W rezultacie znacznie trudniej jest im kontrolować impuls do rzucenia kostką lub pociągnięcia za dźwignię automatu do gry po raz kolejny. Impulsywność leży w ich naturze i mają trudności z podejmowaniem decyzji, które pozwalają ocenić długoterminowe skutki ich krótkoterminowych działań. Te predyspozycje sprawiają, że jest bardzo prawdopodobne, że dana osoba będzie kontynuować grę, gdy już zacznie i doświadczy pierwszej wygranej lub serii wygranych. Aktywowali oni swój układ nagrody i dostali dopaminowego kopa, do którego nie są przyzwyczajeni, więc impulsywnie kontynuują hazard, aby ponownie doświadczyć euforii. Taka osoba musi być skierowana na leczenie do zamkniętego ośrodka, gdyż inne metody leczenia mogą nie przynieść zamierzonych skutków. Tylko specjalistyczna opieka doświadczonych medyków może pomóc hazardzistom. Namowy rodziny do zaprzestania hazardu mogą okazać się mrzonką – chory ciągle będzie trwał w uzależnieniu. Natomiast rozmowy z psychologami wraz z doborem odpowiednich leków mogą wyleczyć z hazardu.
