Pamięć RAM – podstawowe informacje – komputer osobisty składa się z wielu podzespołów. Podzespoły takie jak karty sieciowe lub karty dźwiękowe nie są obowiązkowe i choć często są niezwykle przydatne, a także znacznie rozszerzają możliwości komputera, to nie są one wyposażeniem standardowym. Inne podzespoły jak układ zarządzania energią elektryczną (mający najczęściej postać zasilacza), procesor czy płyta główna należą do podstawowych i obowiązkowych elementów wyposażenia współczesnego komputera. Pamięć RAM należy do tej drugiej grupy.
Łatwo o tym zapomnieć w czasach, gdy zdecydowanie najczęściej kupowanym typem komputera są notebook’i czy wręcz tablety, nie mówiąc już o tym, że nawet jeśli chcemy kupić komputer stacjonarny najczęściej decydujemy się na gotową, fabrycznie skompletowaną jednostkę roboczą. Podczas takiego zakupu patrzymy oczywiście na specyfikację. Nie zastanawiamy się jednak, co się za nią kryje, a jedynie bierzemy pod uwagę jej relacji z ceną tak, aby mieć możliwie najszybszy komputer dostępny w naszym budżecie. Warto się jednak zatrzymać na chwile i dowiedzieć się co, czemu i jak służy, aby być w stanie dobrać komputer idealnie pod potrzeby nasze i naszej pracy. Oto najważniejsze informacje o pamięciach RAM.
Pamięć RAM – zasada działania
Nazwa pamięci RAM bierze się z języka angielskiego – RAM to random-access memory, czyli pamięć swobodnego dostępu. W komputerze jest to podstawowy rodzaj pamięci, na której zapisywane są bieżące dane uruchomionych procesów, czyli najczęściej systemu operacyjnego, programów i ich zawartości wraz z zmianami w plikach. Spełnia to znaczenie wyrażenia pamięć robocza, ponieważ na danych w niej zawartych przeprowadzane są bieżące operacje. To z niej dane do obliczeń czerpie procesor. W temperaturze pracy komputera, czyli najczęściej pokojowej, po utracie zasilania dane na pamięci RAM tracone są w mniej niż sekundę, także przed wyłączeniem muszą zostać w całości przeniesione do pamięci masowej.
Z technicznego punktu widzenia nazwę pamięć RAM stosuje się do pamięci półprzewodnikowych o bezpośrednim dostępie do każdej komórki pamięci, jednak ze względów historycznych zastosowań uściśla się to pojęcie do pamięci, w których można bezpośrednio w komórkach zapisywać i odczytywać. Istnieją rodzaje pamięci komputerowych, gdzie bezpośrednio i szybko można tylko odczytywać. Najlepszym i najprostszym przykładem będzie DVD-ROM.
Pamięć RAM – generacje i rodzaje
Najprostszym podziałem pamięci RAM jest podział na pamięci statyczne SRAM i dynamiczne DRAM. Pierwsze odróżniają się od DRAM o wiele większą szybkością i większą ceną. Są używane jako pamięci buforujące przed procesorami, tak zwane pamięci podręczne cache. Zachowują one informacje tak długo jak włączone jest zasilanie, w przeciwieństwie do DRAM, które wymagają częstego odświeżania. W komputerach domowych rolę pamięci RAM niemal zawsze pełni DRAM.
DRAM można podzielić na kilka generacji od obudów, w jakich były sprzedawane. Od występujących najwcześniej pamięci DIP, SIPP czy SIMM, które dominowały w komputerach osobistych w latach 80, przez pamięci modułowe DIMM kojarzonych z procesorami Intel Pentium (w wariancie SDR SDRAM), po najnowsze 5 generacji pamięci DIMM: DDR, DDR2, DDR3, DDR4 oraz DDR5. Ostatnia generacja pochodzi z 2018 roku i współpracuje z najnowszymi modelami procesorów, występuje tylko w wariancie LP, czyli energooszczędnym. Skąd takie zróżnicowanie? Przez stałe ulepszenia na polu pojemności, technologii, szybkości czy energooszczędności, które mogą prowadzić do wstecznej niekompatybilności. Przykładowo obecnie oferowane moduły pamięci RAM mają nawet 16 GB, co jest niezwykłym wynikiem w porównaniu do 16KB oferowanych w pierwszym komputerze osobistym firmy IBM – jest to milion razy więcej.
Oczywiście podane tutaj rodzaje nie wyczerpują tematu – na rynku oferowanych jest wiele różnych rozwiązań, w związku z tym wymienione zostały te, które najczęściej znajdują zastosowanie w komputerach osobistych.
Jak wybrać pamięć RAM do swojego komputera
Wybór modeli na rynku jest niezwykle szeroki i nawet niezaznajomiona z tematyką informatyczną osoba szybko spostrzeże, że oferty nie różnią się tylko ceną, ale nawet tak podstawową cechą jak kształt. Jeśli musimy zakupić pamięć RAM na wymianę, bądź do własnoręcznie składanego komputera musimy ustalić kilka szczegółów. Przede wszystkim należy pamiętać, że każda ze wspomnianych generacji pamięci różni się, oprócz technikaliów, także kształtem i występuje najczęściej w dwóch wersjach – do komputerów stacjonarnych i laptopów.
Musimy także ustalić, jakie rodzaje pamięci i jakie pojemności są obsługiwane przez używaną przez nas płytę główną. Stopień skomplikowania obecnie używanych układów scalonych powoduje, że nie każda konfiguracja będzie działać dobrze. Warto zasięgnąć opinii na forach internetowych, czy dany zestaw spisuje się razem dobrze. Orientacja wśród wymagań stawianych przez producentów pozwala także ustalić, czy możemy pozwolić sobie na wersję energooszczędną. Należy również wziąć pod uwagę używany system operacyjny – straszne systemy o architekturze 32-bitowej nie będą obsługiwać więcej niż 4GB niezależnie od ilości modułów.
Ostatnim kryterium powinny być nasze osobiste potrzeby oraz pułap cenowy. Do komputera przenośnego nie warto instalować bardzo szybkiej pamięci o dużej pojemności, która będzie energochłonna, a tym samym spowoduje szybsze rozładowywanie się baterii. W przeciwnym wypadku, jeśli zamierzamy na komputerze dużo grać lub tworzyć grafikę w wysokiej rozdzielczości to warto zainwestować w jak największą ilość pamięci RAM tak, aby komputer posłużył nam jak najdłużej.
